TEMA 1 : SUMBANGAN KHALIFAH UMAR BIN ABDUL AZIZ

Bincangkan sumbangan Khalifah Umar bin Abdul Aziz kepada kerajaan Bani Umaiyah.

PENDAHULUAN:

1. Latar belakang Khalifah Umar b Abdul Aziz

• Nama – Abu Jaafar Umar bin Abdul Aziz b Marwan b Hakam
• Tarikh Lahir – 61 Hijrah
• Khalifah ke-6 Bani Umaiyah
• Tarikh dilantik menjadi khalifah – 771 Masihi
• Tarikh meninggal dunia – 101 Hijrah
• Lama berkhidmat – 2 tahun 5 bulan.

2. Sifat peribadi

• Penghafaz al-Quran sejak kecil.
• Seorang yang warak – diwarisi daripada sifat datuknya Sayyidina Umar b al-Khattab.
• Zuhud - menjalani kehidupan seperti rakyat biasa.
• Mengamalkan konsep berjimat-cermat – berhati-hati dengan perbelanjaan yang menggunakan wang rakyat.
• Memecat pegawai yang boros.

ISI:

Sumbangan Khalifah Umar b Abdul Aziz

1. Menghentikan gerakan peluasan wilayah

• Setelah Umar bin Abdul Aziz dilantik sebagai khalifah, beliau telah mengarahkan supaya semua kegiatan penaklukan ke atas golongan bukan Islam terutama di Afrika, Asia dan Eropah Timur
• Tujuannya untuk menjalin hubungan baik antara semua pihak dan juga memberi peluang rehat untuk para tentera serta mewujudkan keamanan.

2. Perlantikan gabenor

• Khalifah Umar bin Abdul Aziz sangat berhati-hati dalam pemilihan gabenornya.
• Gabenor-gabenor yang cuai, zalim dan mementingkan diri sendiri akan dipecat. Contohnya, Muhammad bin Yusuf (Yaman) dan Yazid bin Abu Muslim (Afrika Utara).
• Hanya pegawai yang layak sahaja akan dilantik.
• Gabenor-gabenor yang dilantik perlulah mengisytiharkan harta masing-masing.
• Sekiranya ada kurniaan yang tidak sewajarnya, harus dikembalikan kepada Baitulmal.

3. Menggalakkan asimilasi perkahwinan

• Khalifah Umar bin Abdul Aziz menggalakkan perkahwinan antara Arab dan bukan Arab yang bertujuan untuk menghapuskan permusuhan antara kedua-dua pihak.
• Di samping itu, langkah seterusnya ialah memujuk orang-orang bukan Islam untuk memeluk agama Islam.
• Secara tidak langsung, keadaan ini dapat mewujudkan persamaan hak kepada kedua-dua pihak terhadap agama dan negara.

4. Mementingkan keadilan.

• Khalifah Umar Abdul Aziz mementingkan keadilan.
• Oleh itu, hukuman berat seperti hukuman mati akan diadili dengan lebih teliti untuk untuk mengelakkan penganiayaan.
• Segala harta rampasan perang perlu dibahagikan secara adil kepada pihak-pihak yang sepatutnya.

5. Memelihara keadilan sosial

• Beliau juga menghapuskan rasuah di jabatan-jabatan kerajaan demi menjamin keadilan sosial dalam kalangan rakyat.
• Tindakan yang sewajarnya diambil ke atas pegawai-pegawai kerajaan yang zalim terhadap rakyatnya,
• Masalah perkauman dalam kalangan pembesar Bani Umaiyah juga dititikberatkan dan beliau cuba mengatasi masalah tersebut dengan segera.

6. Menghapuskan adat mencaci Ali bin Abi Talib

• Khalifah Umar bin Abdul Aziz telah menghapuskan adat pencacian Ali bin Abi Talib dari atas mimbar pada hari Jumaat.
• Keluarga Sayyidina Ali bin Abi Talib dan orang-orang yang bersimpati terhadap mereka tidak lagi memusuhi mereka.

7. Menyusun semula sistem cukai

• Cukai tanah (kharaj) atau tanah-tanah yang diperoleh melalui penjelajahan
• Tanah-tanah tersebut menjadi hak milik bersama orang Islam dan kerajaan.
• Cukai dikenakan ke atas hasil tanaman,
• Tanah kharaj tidak boleh dijual atau diagihkan.
• Perbezaan cukai jizyah dan cukai kharaj.
• Cukai jizyah dikenakan ke atas orang bukan Islam.
• Cukai kharaj dikenakan ke atas sesiapa yang memiliki tanah tidak kira Islam atau bukan Islam.
• Zakat dikenakan ke atas orang Islam sahaja.
• Beliau menghapuskan cukai-cukai yang membebankan seperti cukai jizyah ke atas orang bukan Islam yang telah memeluk Islam.
• Cukai jizyah yang dikenakan ke atas orang Yahudi sebanyak 2000 dirham dikurangkan kepada 200 dirham.
• Cukai-cukai seperti cukai perniagaan, cukai tanah dan zakat tetap ke atas orang-orang Islam bukan Arab.

8. Membangunkan ekonomi

• Beberapa projek ekonomi juga dilaksanakan seperti membina saluran air, membuka kebun-kebun baru, dan membina jalan-jalan untuk pengangkutan dan perdagangan.
• Khalifah Umar bin Abdul Aziz juga memperkenal peraturan sukatan dan timbangan bagi mengatasi masalah kemiskinan rakyat.

9. Langkah penjimatan

• Beliau telah menetapkan supaya wang Baitulmal tidak digunakan untuk majlis keramaian.
• Khalifah menyerahkan barang kemas isteri untuk menampung sumber Baitulmal
• Menghapuskan segala perayaan (mahrajan), upacara perasmian kerajaan dan semua perbelanjaan yang membazirkan.

10. Menggalakkan aktiviti keilmuan

• Kegiatan keilmuan amat digalakkan oleh Khalifah Umar bin Abdul Aziz.
• Para ulama diarahkan agar mengembangkan ilmu masing-masing dan diberi perhatian oleh kerajaan.
• Antara ilmu yang dimajukan ialah bidang kajian hadis, ilmu tatabahasa dan ilmu perubahan.

11. Dakwah

• Menggantikan gerakan penaklukan
• Pendakwah dihantar untuk penyebaran Islam ke India, Cina dan Asia Tenggara
• Islam tersebar di Alam Melayu

12. Mengadakan rundingan dan perbincangan dengan golongan pemberontak

• Rundingan dan perbincangan diadakan dengan puak Khawarij dan Syiah
• Kesannya kedua-dua golongan ini memberhentikan pemberontakan menentang kerajaan Bani Umayyah.

KESIMPULAN

Sikap toleransi dan adil kepada semua tanpa mengira bangsa, agama dan keturunan menyebabkan Khalifah Umar bin Abdul Aziz dihormati ramai termasuklah penganut-penganut agama lain seperti Kristian dan Yahudi.